Xe cẩu tự hành là loại cần cẩu được đặt trên ô tô hay máy kéo bánh xích, thường có tay cần nghiêng so với phương ngang. Góc nghiêng tay cần tối đa là 75°. Cần cẩu tự  hành dùng trọng lượng của ô tô hay máy kéo bánh xích làm đối trọng.

Các cách thay đổi tầm với

Tầm với của loại cần cẩu này thay đổi được bằng các cách:

Thay đổi góc nghiêng tay cần;

Tịnh tiến thụt thò tay cần 

Sử dụng thêm mỏ cần phụ

+ Ưu nhược điểm

Xe cẩu tự hành  có tính cơ động cao, ít tốn công lắp dựng.

Tầm với và chiều cao nâng bị  hạn chế, do chiều dài  của tay cần và vị trí đứng thấp: phải vươn từ duới đấtt lên cao.

Phạm vi sử dụng hiệu quả

Xe cẩu tự  hành thường dùng xây lắp các công trình nhà công nghiệp  và các công trình dân dụng thấp tầng.

Chú ý khi sử dụng xe cẩu tự hành

Tai nạn do vận hành hàng ngày khắp nơi trên thế giới. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tai nạn là do người vận hành thiếu kiến thức và chủ quan trong quá trình thao tác

Cần cẩu tự hành là loại cầ cẩu được đặt  trên ô tô hay máy kéo bánh xích. Xe cẩu tự hành là loại xe cẩu có động ơ đốt trong di chuyển bằng bánh xích hoặc bánh lốp. Xe cẩu tự hành có tính cơ động cao, có phạm vi di chuyển lớn

+ Dựa vào hệ thống di chuyển có các loại : xe cẩu bánh xích , xe cẩu trục bánh lốp , xe cẩu bán tải

+ Dựa vào hệ dẫn động có các loại xe : Cần cẩu thủy lực , cần cẩu dẫn động cơ khí , cần cẩu dẫn động điện.

1. Các rủi do khi vận hành xe cẩu

Xe cẩu va chạm vào các thiết bị xung quanh hoặ chạm vào điện cao thế , do vi phạm khoảng cách an toàn hành lang điện.

–   Người lao động sử dụng các chất kích thích, do tiếp xúc với các phần chuyển động của thiết bị: bánh xích, phần xoay cabin… 

–   Ðứt cáp/ na mí bị gãy/ co cẩu thùng bị hư

–   Xe cẩu  bị lật

–   Vận hành cẩu trong điều kiện thời tiết không phù hợp như gió bão, sấm chớp

–   Buộc tải không cân bằng khiến tải va chạm vơi máy móc thiết bị / con ngừơi thậm chí có thể tạo mô men xoắn hoặc lắc biên làm gãy cần…

2. Yêu cầu về an toàn đối với quá trình vận hành xe cẩu tự hành

2.1 Yêu cầu đối với người tham  gia vận hành xe cẩu

Người lái xe cẩu tự hành cần phải có đủ các điều kiện sau

– Trong đó tuổi lao động do nhà nước quy định 

– Qua khám tuyển của cơ quan y tế có thẩm quyền

– Ðã được đào tạo nghề nghiệp và được cấp giấy phép lái xe cần cẩu tương ứng. được huấn luyện an toàn lao động và thẻ an toàn kèm theo

– Nắm vững, thực thiện nghiêm túc luật giao thông

– Sử  dụng đai và dùng các phuong tiện bảo vệ cá nhân được cấp phát theo chỉ định.

Người lái  xe cẩu tự hành và người làm nhiệm vụ móc cẩu phải nắm vững các thông tin cho nhau bằng tín hiệu qui ước.

.

2.2 Cần thực hiện các yêu cầu về kiểm định

Cần cẩu thuộc danh mục các thiết bị….có yêu cầu về an toàn theo qui định của Nhà nước phải được đang kí và xin cấp giấy phép sử dụng theo các thủ tục hiện hành.

Ðơn vị sử dụng chỉ được phép sử  dụng những thiết bị nâng có tình trạng kỹ thuật tốt, đã được đăng kí và có giấy phép sử dụng đang còn thời hạn. Không được phép sử dụng thiết bị nâng,

các bộ  phận mang tới chưa qua khám nghiệm và chưa được cấp giấy phép sử dụng.

việc kiểm định kỹ thuật thiết bị nâng phải được thự hiện trong những trường hợp sau:

– Sau khi lắp đốt, trướcc khi đưa vào sử dụng;

– Sau khi tiến hành cải tạo, sửa chữa 

– Sau khi thiết bị xảy ra tai nạn, sự cố nghiêm trọng và đã khắc phục xong;

– Hết hạn kiểm định hoặc trước thời hạn theo đề nghị của cơ sở quản lý, sử dụng thiết bị nâng;

– Theo yêu cầu của cơ quan thanh tra nhà nước về lao động.

2.3 Thực hiện kiểm tra trước khi tiến hành công việc

Kiểm tra tình trạng của thiết bị

Kiểm tra thiết bị an toàn (thanh chắn, bao che, đèn chiếu sáng, thiết bị cảnh báo quá tải) đảm báo tình trạng hoạt động bình thường.

Ðảm bảo rằng không có dâù hay nhiên liệu bị rò rỉ. Các seal vẫn kín tốt.

Nếu đai hay bulôngdã bị lỏng phải siết chặt lại và thay thê´ các bộ phận bị  mất/thiếu.

Khi thay thê´ phải sử dụng các chi tiết do phòng do nhà sản xuất cung cấp.

Kiểm tra mức nhiên liệu, dầu động cơ, nước làm mát, dầu thuỷ  lợc và tất cả các vật tư tiêu hao, bôi trơn. Chỉ những vật tư tiêu hao và bôi trơn đúng tiêu chuẩn mới được sử dụng.

Ðảm bảo rằng các Seal, nớp dày, được lót trên tất cả thiết bị phải được lắp đặt chính xác.

Kiểm tra điều kiện, áp suất khí của các bánh xe và vành xe.

Khi khởi động xe cẩu, các cần điều khiển phải được đưa vào vị trí trung .

Tất cả các bàn đạp phải sạch và khô ráo. Hãy giữ buồng lái sạch và khô để chân không bị trượt trên bàn đạp. Ðiều chỉnh chỗ ngồi và kính chiếu hậu hợp lý.

Quan sát tất cả các cảnh báo và các đèn hiển thị ngay khi khởi động động cơ.

Kiểm tra độ tin chắc cáp, xích, móc ở tình trạng hoàn hảo và phù hợp với tải trọng nâng. Dây xích không có các mắt xích bị xoắn hay bị giãn do quá tải. Cáp không bị xoắn, bị thắt nút hay bị đứt, sét rỉ làm mất khả năng chịu tải bình thường. Các móc phải chịu lực bằng nhau (nếu là móc kép), không có vẹt nứt, không bị biến dạng, khóa hãm móc hoàn hảo.

Kiểm tra không có tải treo trên móc, các chức năng: nâng, hạ, ra cần, quay mâm, tang, tốc độ  động cơ và các phanh hãm luôn trong điều kiện làm việc tốt.

Khu vực thực hiện công tác nâng hạ phải được lựa chọn phù hợp. Ðảm bảo cẩu có thể làm việc ổn định và không va chạm với thiết bị máy móc …

Phải đảm bảo khỏang cách nhỏ Nhất từ thiết bị nâng hoặc tải đến dây điện nhu sau:

Phải đảm bảo khỏang cách từ phần quay của cần trục đến chướng ngoại vật ít nhất là 1m.

Để xe cẩu càng gần vật nâng càng tốt để có thể nâng và giữ Khoảng cách an toàn.

Sử dụng hàng rào cảnh báo hoặc bằng phản quang để đánh dấu vùng nguy hiểm của xe cẩu

Xe cẩu chỉ được di chuyển khi nó đã thu chân và thu cần

Quan sát công suất nâng và bảng áp suất chân chống của xe cẩu. Áp suất bị mất của các dầm chân chống không bao giờ lớn hơn công suất chịu tải của mặt đất, xe cẩu có thể bị lật nhào

Ðộ dài dầm chân bung ra phải phù hợp với hướng dẫn trong bảng công suất nâng. Ðộ  dài của tất cả các dầm chân phải luôn bằng nhau, trừ khi những hướng dẫn đặc biệt trong sổ tay vận hành.

Xe cần cẩu phải để trên nền bằng phẳng, không bị lún hoặc đã kê chống lún bằng tà vạt và được hãm bằng phanh tay, cần phải chèn bánh.

Nếu xe cẩu có chân chống phải hạ chân chống xuống nền vững chước, dưới chân chống có đặt các tấm lót dúng qui cách.

Nếu xe cẩu hoạt động trên nền đất mới, phải đầm nén và phẩi đậu cách mép của các hố móng, đứng  khoảng cách bảo đảm an toàn để tránh hiện tượng sụt lở đất ở mép hố

Giám sát sự di chuyển của chân tránh sự nén ép hay cọ xát khi di chuyển.

Ðiều chỉnh các cylinder chân để bù cho những bề mặt đất không đung đưa. Chú ý điều chỉnh đông đều các cylinder.

Nếu vật liệu lót lún trên mặt đất thì cylinder chống phải có đủ hành trình để có thể cân bằng được xe cẩu.

Chú ý, khi sử dụng dầm chân bánh xe cẩu phải được nâng lên khỏi mặt đất.

Quan sát đồng hồ trên xe để kiểm tra độ cân bằng của xe cẩu

Không được nghiêng xe cẩu để tăng bán kính làm việc. Xe cẩu phải luôn luôn được cân bằng ngang

2.4 Thực hiện công việc

Không được dùng dây cáp (xích) có sức chịu tải khác nhau để cẩu cùng một kiện hàng. Ðối với các kiện hàng có mép sắc phải dùng dầm lót bảo vệ cáp. Không cho phép buộc các kiện hàng khi dây cáp bị xoắn, bị lệch và có độ cang cáp không đều nhau.

Góc cang cáp không lớn hon 60 độ và tối đa là 90 độ. Các mép buộc phải chắc chắn . Ðối với các vật cứng kênh phải buộc thêm dây dẫn hướng để điều khiển.

Nâng tải trọng lên khỏi mặt đất chỉ  đượcc thực hiện khi dây treo móc ở thế thẳng đứng, đầu tiên phải nâng cách mặt đất 0,2 mét rồi đứng lại để kiểm tra độ ổn định của tải trọng. Nếu tải trọng không bị sút, bị lệch, bị lát, bị  xoắn…. thì mới được nâng lên đến độ cao cần thiết.

Nếu muốn di chuyển theo chiều ngang thì phải nâng tải trọng lên cao qua vật cản cao nhất gặp phải trên đường di chuyển một khoảng cách tối thiểu là 0,5 mét.

Luôn theo dõi, tập trung cao để vào công việc

Ðánh giá tải trọng trước khi nâng, sử dụng biểu đồ tải để lựa chọn góc nâng và khỏang bung cần phù hợp

Không được nâng quá tải: không nâng tải bằng thao tác ra cần; kéo lê tải 

Không được phép vận hành cẩu khi hệ thống an toàn đang ở chế độ OFF.

Khi hạ  tải trọng, chỉ được tháo mở dây buộc khi nó nằm yên trên mặt đất hay trên mặt sàn qui định.

Làm việc ban đêm phải có đèn chiếu sáng đầy đủ

Trong quá trình sử dụng thiết bị nâng, không cho phép:

– Người lên, xuống thiết bị nâng khi thiết bị nâng đang hoạt động.

– Người ở trong bán kính quay phần quay của cần trước.

– Nâng, hạ và chuyển tới khi có nguời đang ở trên tải.

– Nâng tải trong tình trạng chưa ổn định hoặc chỉ móc một bên của móc kép.

– Nâng tải bị vùi dưới đất, bị các vật khác đè lên bị liên kết bằng bu lông hoặc bê tông với các vật khác.

– Dùng thiết bị nâng đê lấy cáp hoặc xích buộc tải đang bị vật đè lên.

– Ðưa tải qua lỗ cừa sổ hoặc ban công khi không có sàn nhận tải.

– Nâng tải lên hơn trọng tải tương ứng với tầm với và vị trí của chân chống phía của phần trước.

– Cẩu với, kéo lê tải.

– Vừa dùng nguời đẩy hoặc kéo tải vừa cho cẩu nâng hạ tải.

Khi di chuyển không tải xe cần cẩu phải hạ cần xuống, cố định móc cẩu lại và quan sát các công trình xung quanh để đề phòng va chạm.

Khi nguời sử dụng thiết bị nâng không nhìn thấy tải trọng suốt quá trình nâng hạ và di chuyển tải, phải bố trí người đánh tín hiệu.

Trước khi hạ tải xuống hào, phải hạ móc không tải xuống vị trí thấp nhất để kiểm tra số vòng cáp còn lại trên tang. Nếu số vòng cáp còn lại trên tang lớn hon 1,5 vòng, thì mới được phép nâng, hạ tải.

Phải ngừng hoạt động của thiết bị nâng khi:

– Phát hiện biến động của kết cấu kim loại;

– Phát hiện phanh của bất kỳ một cần cẩu nào bị hỏng;

– Phát hiện móc, cáp, ròng rọc, tang bị mòn quá giá trị cho phép, bị rạn nứt hoặc hư hỏng khác;

Không cho phép sử dụng thiết bị nâng có cần cẩu nâng dọc đóng mở bằng ly hợp ma sát hoặc ly hợp để nâng hạ và di chuyển người, kim loại lặng

Khi nâng cẩu với cần phải thì nó có gia tốc lớn hơn và độ rung. Thao tác phải êm nhẹ và chuẩn xác.

Không ra vào cần khi đang treo vật nâng.

Kiểm tra kê chân chống và đai trằng.

Nâng giảm theo biểu đồ tải.

Không sử dụng cùng lúc 02 móc nâng cho cần chính và cần phụ.

Làm việc với cùng lúc 02 cẩu:

Chỉ đượcc dùng hai hoặc nhiều thiết bị nâng để cùng nâng một tải trọng các trường hợp được biết và phải có giải pháp an toàn được tính toán và duyệt. Tải phân bổ lên mọi thiết bị nâng không được lớn hơn trọng tải. Trong giải pháp an toàn phải có so đo buộc móc tải, số  đo di chuyển tải và cho rõ trình tự thực hiện các thao tác, yêu cầu và kích thước, vật liệu và công nghệ chỗ tạo các thiết bị phải treo Để móc tải. Phải giao trách nhiệm cho người có kinh nghiệm vể công tác nâng chuyên chỉ huy suốt quá trình nâng chuyển.